Zorgfraude

De regering intensiveert de aanpak van zorgfraude, omdat fraude de kwaliteit, veiligheid en betaalbaarheid van zorg schaadt. Vanaf 2027 komen extra middelen beschikbaar, oplopend tot €50 miljoen per jaar vanaf 2030. Het gebruik van de Wet Bibob neemt toe: in 2025 zijn al 6 onderzoeken gestart (tegen 2 in 2024). Het Informatieknooppunt Zorgfraude ontving tot 1 september 2025 al 440 signalen, meer dan in heel 2024. Daarnaast wordt fraude met diploma’s aangepakt, inclusief een DUO-controletool en strengere EVC-procedures.

Tweede Kamer

Zorgkosten

De mentale gezondheid in Nederland verslechtert. Waar in 2007 ongeveer 1 op de 6 volwassenen een psychische aandoening had, geldt dat nu voor 1 op de 4. Jongvolwassenen scoren het slechtst: onder 18- tot 24-jarigen voldoet bijna 40 procent aan de criteria voor een psychische aandoening. Toch is 85 procent van de volwassenen tevreden over het leven. De gevolgen zijn groot: 1 op de 10 jongeren tot 23 jaar gebruikt jeugdhulp. De zorgkosten voor psychische stoornissen bedragen bijna 500 euro per inwoner per jaar. Van de mensen met een arbeidsongeschikt-heidsuitkering krijgt 42 procent die wegens psychische problemen.

Psychedelica

Delen van data

Gemiddeld betaalt elke Nederlander jaarlijks zo’n 550 euro aan zorgfraude, terwijl criminelen jaarlijks naar schatting 10 miljard euro innen. Zorgfraude komt vaak voor doordat het starten van een zorgbedrijf makkelijk is, toezicht versnipperd, privacyregels streng en handhaving beperkt. Dit maakt fraude aantrekkelijk en risicoloos: bedrijven declareren zorg die deels of helemaal niet wordt geleverd, soms met ernstige gevolgen voor cliënten. De decentralisatie sinds 2015 verergerde dit probleem, doordat gemeenten honderden aanbieders moeten controleren zonder voldoende expertise of capaciteit. Oplossingen zijn meer bevoegdheden, betere screening van aanbieders en een centrale organisatie voor toezicht en delen van data.

Jeugdzorg

Innovatie en kostenreductie

Volgens VZinfo.nl bedroegen de zorguitgaven in 2019 € 28,4 miljard voor psychische stoornissen en € 5,1 miljard voor aandoeningen van het zenuwstelsel en de zintuigen. Psychiaters, psychologen, andere medische specialisten en hersenwetenschappers pleiten al jaren, onder meer via een manifest, voor de medische toepassing van psychedelica. In Nederland zijn naar schatting 300.000 tot 450.000 patiënten met een ernstige psychiatrische stoornis die onvoldoende baat hebben bij bestaande behandelingen; voor deze kwetsbare groep lijken psychedelica-ondersteunde therapieën veelbelovend. Tegelijkertijd stonden op 1 oktober 2024 ruim 100.000 mensen op wachtlijst voor een intake of behandeling in de ggz, wat de dringende behoefte aan nieuwe effectieve behandelvormen onderstreept.

Op 31 december 2024 waren meer dan 26.000 jongeren door rechterlijke beslissingen toegewezen aan de jeugdbeschermingsketen. Een confronterende werkelijkheid: bij een ondertoezichtstelling is gemiddeld 2,6 jaar nodig om de ontwikkelingsdreiging weg te nemen; bij uithuisplaatsing loopt dit op tot 7,0 jaar. Dat zijn jaren waarin gezinnen in onzekerheid leven, kinderen in spanning opgroeien en professionals hun uiterste best doen om stabiliteit te creëren. Deze lange duur steekt scherp af tegen andere domeinen. De opleiding tot jeugdbeschermer duurt vier jaar, een GGZ-behandeling drie tot negen maanden, de productie van een auto slechts enkele weken en een medische operatie doorgaans enkele uren.

Investeren in effectieve preventiemaatregelen en innovatieve werkwijzen is daarom essentieel. Op deze manier kunnen zorgkosten structureel worden verlaagd en wordt de kwaliteit én toegankelijkheid van de zorg verbeterd.