Holotropisch ademwerk

Youri Hazeleger
20 juni 2023

Holotropic Breathwork (HB) blijkt mensen te helpen beter met zichzelf en anderen om te gaan. In een recent onderzoek merkten deelnemers veranderingen in hun emoties, persoonlijkheid en sociale relaties. Beginners werden in eerste instantie wat voorzichtiger, terwijl ervaren deelnemers vooral meer zelfbewustzijn en positieve eigenschappen zoals samenwerking ontwikkelden. Over het geheel genomen verminderden boosheid en opdringerig gedrag bij alle deelnemers, wat wijst op een verbetering van hun sociaal functioneren en emotionele veerkracht.

Maar wat betekent dat precies? En hoe ziet zo’n verandering er uit in cijfers, gevoelens en gedrag? Het onderzoek waarop dit gebaseerd is, keek naar drie groepen: mensen zonder HB-ervaring, ervaren beoefenaars en de totale groep bij elkaar. Daaruit kwamen opvallend consistente patronen naar voren.

Een algemene beweging richting ontspanning en betere sociale omgang

Als je kijkt naar alle deelnemers samen, zie je dat bijna alle gemeten eigenschappen – 24 van de 28 – in een positieve richting bewogen. Dat betekent niet dat mensen opeens totaal andere persoonlijkheden kregen, maar wel dat bepaalde trekken wat milder, evenwichtiger of flexibeler werden. Zo daalde bijvoorbeeld de mate van “persistentie”, wat betekent dat mensen minder rigide vasthielden aan patronen of taken. Ze werden er dus niet minder gemotiveerd van, maar wel minder koppig of gefixeerd.

Ook sociale kenmerken veranderden op een gunstige manier. Hostiliteit, oftewel de neiging tot boosheid of geïrriteerdheid, nam af. Interpersoonlijke problemen zoals overmatig meebewegen met anderen of juist teveel aandacht vragen, daalden eveneens. Dat zijn belangrijke verbeteringen, omdat ze direct merkbaar zijn in relaties thuis, op werk of in vriendschappen.

Opvallend was wel dat één kenmerk – paranoïde ideeën – licht toenam. Niet op een pathologische manier, maar eerder alsof mensen tijdelijk iets alerter of voorzichtiger werden. Dat kan passen bij het proces van HB, waarin mensen intense ervaringen verwerken en soms meer bewust worden van gevoelens die ze eerder aan de kant hadden geschoven.

Beginners: grote sprongen in korte tijd

Bij mensen die voor het eerst met HB in aanraking kwamen, waren de verschuivingen vaak het sterkst. Beginners lieten een duidelijke afname zien in eigenschappen zoals “novelty seeking” (de behoefte aan prikkels en variatie) en persistentie. Die daling bracht ze dichter bij een middengebied – minder impulsief, minder rusteloos, minder gedreven door externe prikkels.

Tegelijkertijd werden ze minder angstig in sociale situaties en nam hun sociale terughoudendheid af. Ze voelden zich dus vrijer om met anderen te zijn, zonder de rem die sommige mensen normaal gesproken ervaren. Dat is een van de meest praktische voordelen: mensen worden simpelweg wat losser, evenwichtiger en makkelijker in de omgang.

Net als in de algemene groep werd ook bij beginners een lichte stijging gezien in paranoïde ideeën, wat waarschijnlijk te maken heeft met het proces van bewustwording. Als je voor het eerst met diep ademwerk bezig bent, kan je systeem tijdelijk gevoeliger worden. Maar de waarden bleven binnen het normale bereik.

Ervaren HB-beoefenaars: verfijning in plaats van verandering

Bij mensen die al langer HB deden, verschoven temperamenten nauwelijks. Dat is logisch: hun basis staat al wat steviger. Maar juist op het gebied van karakter en sociale relaties groeiden ze verder.

Het meest opvallende was de stijging in “zelftranscendentie”, een eigenschap die te maken heeft met zingeving, zelfinzicht en het gevoel onderdeel te zijn van iets groters. Daarnaast verbeterde hun coöperativiteit en namen verschillende sociale problemen af, zoals dominantie, opdringerigheid en moeite met grenzen.

Ook hostiliteit daalde duidelijk, wat suggereert dat ervaren beoefenaars door HB steeds rustiger, vriendelijker en beter afgestemd op anderen worden.



Samengevat

Holotropic Breathwork werkt op verschillende lagen tegelijk: het helpt beginners om emoties te reguleren en sociale remmingen los te laten, terwijl ervaren deelnemers vooral groeien in mildheid, samenwerking en bewustzijn. Wat alle groepen gemeen hadden, was een afname in boosheid en opdringerig gedrag, en een verbetering in dagelijkse sociale interacties. De adem lijkt dus niet alleen ons lichaam te bewegen, maar ook ons karakter – zachtjes, maar toch merkbaar – in de richting van meer balans, contact en welzijn.


Bronnen