L-Tryptofaan
L-Tryptofaan is een essentieel aminozuur, wat betekent dat het noodzakelijk is voor de menselijke gezondheid maar niet door het lichaam kan worden aangemaakt. Daarom moet het via voeding worden verkregen. Het is een voorloper van verschillende belangrijke moleculen, waaronder serotonine en melatonine, die een sleutelrol spelen bij het reguleren van stemming, slaap en andere fysiologische processen.
De term "zuur" in "zuur L-tryptofaan" verwijst mogelijk naar L-Tryptofaan in zijn zure vorm, die zijn natuurlijke staat is in de meeste contexten. L-Tryptofaan heeft een aminegroep (NH2) die kan fungeren als een zwakke base, een proton (H+) accepteert en onder bepaalde omstandigheden positief geladen wordt, waardoor een "zure" vorm ontstaat.
L-Tryptofaan wordt in het lichaam omgezet in zowel serotonine als melatonine. Hier is een overzicht van het proces:
1. Omzetting naar 5-Hydroxytryptofaan (5-HTP): L-Tryptofaan wordt eerst omgezet in 5-hydroxytryptofaan (5-HTP) door het enzym tryptofaanhydroxylase. Dit enzym voegt een hydroxylgroep (OH) toe aan L-Tryptofaan, wat resulteert in de vorming van 5-HTP.
2. Omzetting naar Serotonine: Vervolgens wordt 5-HTP omgezet in serotonine door het enzym aromatische L-aminozuurdecarboxylase (AADC). Dit enzym verwijdert een koolzuurgroep (COOH) uit 5-HTP, waardoor serotonine wordt gevormd.
3. Serotonine-functies: Serotonine is een neurotransmitter die betrokken is bij de regulering van stemming, emotie, slaap, eetlust en andere fysiologische processen. Het speelt een belangrijke rol bij het beheersen van depressie, angst en andere stemmingsstoornissen.
4. Omzetting naar Melatonine: Serotonine kan verder worden omgezet in melatonine. Deze omzetting vindt plaats in de pijnappelklier (epifyse), een klier in de hersenen die verantwoordelijk is voor de productie van melatonine. Het enzym N-acetyltransferase (NAT) en het enzym hydroxyindole-O-methyltransferase (HIOMT) zijn betrokken bij deze conversie. Deze enzymen voegen methyl- en acetylgroepen toe aan serotonine om melatonine te vormen.
5. Melatonine-functies: Melatonine staat bekend als het "slaaphormoon" omdat het een sleutelrol speelt bij het reguleren van de slaap-waakcyclus. Het wordt 's avonds en 's nachts geproduceerd en signaleert het lichaam dat het tijd is om te rusten en te slapen.
Dit proces van omzetting van L-Tryptofaan naar serotonine en melatonine is een complexe reeks biochemische reacties die essentieel zijn voor de regulering van stemming en slaap. Het is belangrijk op te merken dat dit slechts een vereenvoudigde uitleg is en dat er veel andere factoren en enzymen betrokken zijn bij deze processen.
L-Tryptofaan en voeding
Mensen krijgen L-Tryptofaan binnen via hun normale dieet, omdat het een essentieel aminozuur is dat aanwezig is in veel eiwitrijke voedingsmiddelen. Hier zijn enkele voedselbronnen die van nature rijk zijn aan L-Tryptofaan:
Eiwitrijk voedsel: L-Tryptofaan komt voor in eiwitrijke voedingsmiddelen zoals vlees, gevogelte, vis en eieren. Deze voedingsmiddelen bevatten alle negen essentiële aminozuren, waaronder L-Tryptofaan.
Zuivelproducten: Melk, kaas en yoghurt zijn goede bronnen van L-Tryptofaan.
Noten en zaden: Amandelen, pompoenpitten, zonnebloempitten en andere noten en zaden bevatten ook L-Tryptofaan.
Peulvruchten: Bonen, linzen, kikkererwten en andere peulvruchten zijn plantaardige bronnen van L-Tryptofaan.
Sojaproducten: Tofu, tempeh en andere sojaproducten bevatten aanzienlijke hoeveelheden L-Tryptofaan.
Granen: Havermout, quinoa, bruine rijst en andere volle granen bevatten ook L-Tryptofaan, zij het in kleinere hoeveelheden dan eiwitrijke voedingsmiddelen.
L-Tryptofaan-supplementen worden voor verschillende doeleinden gebruikt, waaronder het verbeteren van de stemming, het bevorderen van ontspanning en het ondersteunen van slaap. L-Tryptofaan-supplementen werden eind jaren 1980 geassocieerd met een gezondheidsprobleem genaamd eosinophilia-myalgia syndrome (EMS), wat leidde tot hun tijdelijke verwijdering van de markt. Het syndroom werd in verband gebracht met verontreinigde batches L-Tryptofaan-supplementen en is zeer zeldzaam. Sindsdien zijn er regelgevingen ingesteld om de veiligheid van L-Tryptofaan-supplementen te waarborgen.
Nieuwe vaccinaties late jaren 1980
Tijdens de late jaren 1980 werden verschillende vaccinaties geïntroduceerd om de bescherming tegen verschillende ziekten te verbeteren. Hier zijn enkele van de belangrijkste vaccins die in die periode werden geïntroduceerd:
1. Hepatitis B-vaccin: Het hepatitis B-vaccin werd in de jaren 1980 geïntroduceerd als een manier om bescherming te bieden tegen het hepatitis B-virus, dat leverontsteking veroorzaakt. Dit vaccin heeft geholpen om het aantal gevallen van hepatitis B drastisch te verminderen.
2. Hib-vaccin: Het Haemophilus influenzae type b (Hib)-vaccin werd in de late jaren 1980 geïntroduceerd om bescherming te bieden tegen infecties veroorzaakt door de Hib-bacterie, waaronder meningitis en andere ernstige ziekten bij jonge kinderen.
3. Varicella (waterpokken)-vaccin: Het varicella-vaccin werd aan het einde van de jaren 1980 ontwikkeld en later geïntroduceerd om bescherming te bieden tegen waterpokken, een besmettelijke ziekte veroorzaakt door het varicella-zoster-virus.
4. Rotavirus-vaccin: In de late jaren 1980 en vroege jaren 1990 werden de eerste rotavirus-vaccins ontwikkeld. Rotavirus is een belangrijke oorzaak van ernstige diarree bij jonge kinderen.
5. Meningococcal-vaccin (serogroep C): In sommige landen werden vaccins tegen meningokokken van serogroep C (MenC) in de late jaren 1980 en vroege jaren 1990 geïntroduceerd om bescherming te bieden tegen meningokokkeninfecties van dit specifieke type.