Narcistische persoonlijkheidsstoornis (NPS)
Er zijn verschillende vormen van narcisme die kunnen voorkomen binnen de bredere diagnose van narcistische persoonlijkheidsstoornis (NPS). Hoewel de kenmerken enigszins kunnen variëren, delen deze vormen over het algemeen de kernsymptomen van zelfgerichtheid, grandiositeit en gebrek aan empathie. Hier zijn enkele veelvoorkomende vormen van narcisme:
1. Grandioos narcisme: Dit is de meest bekende vorm van narcisme, waarbij mensen een overdreven gevoel van eigenwaarde hebben en zichzelf als superieur beschouwen. Ze streven naar bewondering en erkenning van anderen en hebben vaak de neiging om hun eigen prestaties en kwaliteiten te overdrijven. Ze geloven dat ze speciaal zijn en recht hebben op speciale behandeling en privileges.
2. Verborgen narcisme: In tegenstelling tot grandioos narcisme, hebben mensen met kwetsbaar narcisme vaak een laag zelfbeeld en zijn ze gevoelig voor kritiek en afwijzing. Ze kunnen zich verontwaardigd of beledigd voelen als ze zich niet speciaal of uniek voelen. Onder hun zelfbeschermende houding kunnen ze diepgaande onzekerheid en angst hebben.
3. Maligne narcisme: Dit is een meer extreme en schadelijke vorm van narcisme. Personen met maligne narcisme vertonen vaak destructief gedrag, zoals manipulatie, misbruik en uitbuiting van anderen. Ze hebben weinig tot geen empathie voor anderen en kunnen anderen schaden om hun eigen behoeften en verlangens te bevredigen. Ze kunnen sadistische tendensen hebben en genieten van het misbruiken en vernederen van anderen.
Het is belangrijk op te merken dat narcisme een spectrumstoornis is en dat individuen met NPS verschillende combinaties van deze vormen kunnen vertonen. Sommige mensen kunnen kenmerken hebben van zowel grandioos als kwetsbaar narcisme, terwijl anderen mogelijk neigen naar een meer maligne vorm.
Het identificeren van de specifieke vorm van narcisme kan complex zijn en vereist meestal een grondige klinische evaluatie door een gekwalificeerde geestelijke gezondheidsprofessional. Bovendien kunnen individuele kenmerken en gedragspatronen na verloop van tijd veranderen, waardoor het begrijpen van narcisme een uitdagende taak kan zijn.