Empathie speelt een kritieke interpersoonlijke en maatschappelijke rol, waardoor het delen van ervaringen, behoeften en verlangens tussen individuen mogelijk wordt en een emotionele brug vormt die prosociaal gedrag bevordert. Deze capaciteit vereist een verfijnd samenspel van neurale netwerken en stelt ons in staat om de emoties van anderen waar te nemen, er emotioneel en cognitief mee te resoneren, de perspectieven van anderen in te nemen en onderscheid te maken tussen onze eigen emoties en die van anderen. Studies tonen aan dat empathie afneemt tijdens medische opleidingen. Zonder gerichte interventies leidt ongecompliceerde zorg en behandeling zonder empathie tot ontevreden patiënten. Zij zijn dan veel minder geneigd om de aanbevelingen voor behandeling op te volgen, wat resulteert in slechtere gezondheidsresultaten en beschadigd vertrouwen in zorgverleners. Cognitieve empathie moet een rol spelen wanneer er een gebrek aan emotionele empathie is vanwege raciale, etnische, religieuze of fysieke verschillen. Gezondheidszorginstellingen vormen geen uitzondering op bewuste en onbewuste vooroordelen, en er is geen plaats voor discriminatie of ongelijke zorg voor patiënten die verschillen van de meerderheidscultuur of de meerderheidscultuur van zorgverleners. Veel werk ligt nog voor ons om de gezondheidszorg rechtvaardig te maken voor zorgverleners en ontvangers van zorg uit alle culturen. Zelf- en andersempathie leiden tot aanvulling en vernieuwing van een cruciale menselijke capaciteit. Als we willen evolueren naar een meer empathische samenleving en een compassievolle wereld, is het duidelijk dat werken aan het verbeteren van onze aangeboren vermogens tot empathie cruciaal is voor het versterken van individuele, gemeenschaps-, nationale en internationale banden.
“Ik heb geleerd dat mensen zullen vergeten wat je zei, mensen zullen vergeten wat je hebt gedaan, maar mensen zullen nooit vergeten hoe je ze hebt laten voelen.” Maya Angelou
Inleiding
Empathie speelt een kritieke interpersoonlijke en maatschappelijke rol, waardoor het delen van ervaringen, behoeften en verlangens tussen individuen mogelijk wordt en een emotionele brug vormt die prosociaal gedrag bevordert. Deze capaciteit vereist een verfijnd samenspel van neurale netwerken en stelt ons in staat om de emoties van anderen waar te nemen, er emotioneel en cognitief mee te resoneren, de perspectieven van anderen in te nemen en onderscheid te maken tussen onze eigen emoties en die van anderen.
Studies hebben aangetoond dat empathie afneemt tijdens medische opleidingen (1,2) en zonder gerichte interventies leidt ongecompliceerde zorg en behandeling zonder empathie tot ontevreden patiënten die waarschijnlijk niet zullen voldoen aan de aanbevelingen voor behandeling, wat resulteert in slechtere gezondheidsresultaten en beschadigd vertrouwen in relaties met zorgverleners.
In het verleden werd empathie beschouwd als een aangeboren eigenschap die niet kon worden onderwezen, maar onderzoek heeft aangetoond dat deze vitale menselijke competentie veranderlijk is en kan worden onderwezen aan zorgverleners. Het bewijs voor verbetering van door patiënten beoordeelde empathie bij artsen is aangetoond in pilot- en retentiestudies (3,4) en een gerandomiseerde gecontroleerde studie (5). Verder is gemeld dat training in communicatieve vaardigheden voor artsen de tevredenheidsscores van patiënten verbetert in een grootschalige observationele studie (6). Empathische medische zorg wordt geassocieerd met vele voordelen, waaronder verbeterde patiëntenervaringen, naleving van aanbevelingen voor behandeling, betere klinische resultaten, minder medische fouten en claims voor medische fouten, en een hogere retentie van artsen (5).
Waarom is het menselijk brein ontworpen voor deze complexe, intrigerende taak? Als het menselijk bestaan eenvoudig het resultaat was van "overleven van de sterkste", zouden we bedraad zijn om anderen te domineren, niet om te reageren op hun lijden. Onze capaciteit om het lijden van anderen waar te nemen en ermee te resoneren, stelt ons in staat om hun pijn te voelen en te begrijpen. De persoonlijke stress die wordt ervaren door het waarnemen van het lijden van anderen motiveert ons vaak om met mededogen te reageren. Het voortbestaan van onze soort hangt af van onderlinge hulp, en het bieden ervan vermindert onze eigen stress. Onderlinge hulp bestaat al in de vroegste verslagen van stamgedrag en blijft een krachtige kracht in de hedendaagse wereld, waar duizenden organisaties en miljoenen mensen werken om mondiaal lijden te verlichten (7).
Het concept empathie werd voor het eerst geïntroduceerd door estheten in het midden van de 19e eeuw. Ze gebruikten het Duitse woord "Einfühlung" om de emotionele "kennis" van een kunstwerk van binnenuit te beschrijven, door een emotionele resonantie met het kunstwerk te voelen. Aan het einde van de 19e eeuw breidde de psycholoog Theodore Lipps dit concept uit om te betekenen "de weg voelen in de ervaring van een ander" door te theoretiseren dat innerlijke imitatie van de acties van anderen een cruciale rol speelde bij het oproepen van empathie. De filosoof Martin Buber voegde diepere textuur toe aan het concept empathie door de empathische relatie te beschrijven als "Ik en Gij", versus onempathisch gebrek aan respect, als "Ik en Het" (8). In deze krachtige beschrijving worden humane eerbied en zorg voor de ander gecontrasteerd met objectivering en dehumanisering van een andere persoon, wat tegenwoordig maar al te vaak voorkomt in de samenlevingen van vandaag.
Empathie is een Ingebouwde Capaciteit
Onderzoek naar de neurobiologie van empathie heeft de perceptie van empathie veranderd van een zachte vaardigheid naar een neurobiologisch gebaseerde competentie (9). De theorie van innerlijke imitatie van de acties van anderen bij de waarnemer is ondersteund door hersenonderzoek. Functionele magnetische resonantiebeeldvorming toont nu het bestaan van een neurale relaismechanisme dat empathische individuen in staat stelt onbewuste nabootsing te vertonen van houdingen, manieren en gezichtsuitdrukkingen van anderen in een grotere mate dan individuen die niet empathisch zijn (10). Patiënten bootsen onbewust de acties en gezichtsuitdrukkingen van anderen na door hersenmechanismen die de acties van anderen nabootsen door dezelfde motor- en sensorische gebieden in de hersenen van de waarnemers te stimuleren als de persoon die ze observeren. Dit spiegelvermogen is gedemonstreerd op het niveau van enkele spiervezels. Als bijvoorbeeld de spier van iemands hand wordt geprikt met een fijne naald, worden dezelfde motor- en sensorische gebieden geactiveerd in de hersenen van een waarnemer (11).
Onderzoeken tonen ook aan dat bij patiënten, of ze nu emoties imiteren of eenvoudigweg emotionele gezichtsuitdrukkingen observeren, er activatie van een vergelijkbaar netwerk van hersengebieden plaatsvindt bij de waarnemer. Binnen dit netwerk is er activiteit tijdens eenvoudige observatie van emotionele gezichten, en grotere activiteit tijdens het imiteren van emoties (12). Naast innerlijke representaties van de gezichtsuitdrukkingen van anderen, zijn ook gedeelde neurale circuits aangetoond voor toonhoogte van de stem, aanraking, afkeer en pijn. Onderzoekers concluderen uit deze studies dat waarnemers voelen wat anderen voelen, zij het in verminderde mate. Dit wordt bereikt door een mechanisme van neurale actierepresentatie dat vaak de emotionele inhoud van waarnemers moduleert en empathische reacties motiveert. Verschillen in deze neurale processen kunnen verklaren waarom verschillende individuen verschillende capaciteiten hebben voor empathie (13).
Een nieuw onderzoek toonde aan dat de uitdrukking "Ik voel jouw pijn" veel meer is dan alleen een uitdrukking. Zestien vrouwelijke vrijwilligers kregen hersenscans terwijl ze pijnlijke elektrische schokken op hun handen kregen. Terwijl ze de schok kregen, werd er een goed gedefinieerde "pijnmatrix" geactiveerd in hun hersenen. Later kregen ze een signaal dat hun echtgenoten vergelijkbare schokken kregen. Dit activeerde een vergelijkbare (maar niet identieke) pijnmatrix in de hersenen van de vrouwen.
Dit is de eerste neuroimaging-studie die aantoont dat we daadwerkelijk de pijn van anderen voelen, maar alleen in een verminderde vorm (10). De vermindering maakt empathie mogelijk zonder overweldigd te raken door het persoonlijke leed van een ander. Ons eigen leed zou ons waarschijnlijk minder behulpzaam maken. Inderdaad is er een balans tussen empathie die leidt tot helpend gedrag of het zich distantiëren door persoonlijk leed. Het is van groot belang dat zorgverleners voldoende zorg, ondersteuning en empathie van hun instellingen ontvangen om hoogwaardige empathische zorg te kunnen bieden en te profiteren van de positieve bijwerkingen van empathie (14).
Empathie, Geneeskunde en Samenleving
Een kenmerk van empathie is dat het meestal mensen met elkaar verbindt. Vanwege de evolutionaire ontwikkeling van deze op de hersenen gebaseerde capaciteit, vindt affectieve empathie, of emotioneel delen, het gemakkelijkst plaats tussen leden van dezelfde "stam". Mensen hebben meestal het meeste empathie voor anderen die eruitzien of handelen als zij, voor anderen die op een vergelijkbare manier hebben geleden, of voor degenen die een gemeenschappelijk doel delen. We zien deze vooroordelen herhaaldelijk terugkomen in gemeenschappen, scholen, sportteams en religieuze gemeenschappen. De waarheid is dat empathie niet altijd een gelijke kans biedt (15). Mensen zijn evolutionair bedraad om verschillen te herkennen en sociaal of cultureel bepaalde percepties kunnen onderbewuste angsten activeren die emotioneel evenwicht bedreigen.
Alle waarnemingen in onze omgeving gaan via de thalamus. Van daaruit reageert de amygdala, de dreigingssensor in de hersenen, op bedreigingen, onbekende stimuli, geconditioneerde angsten en waargenomen bedreigingen in slechts 50 milliseconden, lang voordat bewuste gedachten in het spel komen. Wanneer deze dreigingssignalen de hersenstam bereiken (specifiek in het gebied van de pons), vinden automatische reacties zoals de vecht-, vlucht- of bevriesrespons plaats, tenzij er cognitieve input is vanuit de uitvoerende functies in de prefrontale cortex.
Vanwege deze evolutionaire voorkeur moet cognitieve empathie een rol spelen wanneer er een gebrek aan emotionele empathie is vanwege raciale, etnische, religieuze of fysieke verschillen. Gezondheidszorgomgevingen vormen geen uitzondering op bewuste en onbewuste vooroordelen, en er is geen plaats voor discriminatie of ongelijke zorg voor patiënten die verschillen van de meerderheidscultuur of de meerderheidscultuur van zorgverleners. Er ligt veel werk voor ons om ervoor te zorgen dat de gezondheidszorg gelijk is voor degenen die zorg verlenen en ontvangen van alle culturen. Een gezondheidszorgsysteem dat zijn personeelsbestand niet waardeert en gelijke rechten en bescherming biedt aan allen, loopt het risico op uitstroom, systemische stress, burn-out, verlies van vertrouwen in het gezondheidssysteem en aangetaste institutionele reputaties. Dergelijke houdingen en gevolgen beïnvloeden werknemers, professioneel personeel en uiteindelijk patiënten en gemeenschappen negatief.
Belangrijk onderzoek naar empathie en altruïsme heeft aangetoond dat het verbeteren van perspectief nemen, het vermogen om de situatie van een persoon vanuit zijn of haar perspectief te zien, in combinatie met een verbeterde waardering voor het welzijn van degenen die onbekend zijn, vooroordelen kan overwinnen. Bijvoorbeeld ontdekte Batson en collega's dat empathische bezorgdheid niet noodzakelijk wordt opgewekt door waargenomen gelijkenis met anderen of door affectief delen, maar ook kan worden opgewekt door het waarderen van het welzijn van mensen die verschillend lijken (16).
In een interessante studie onderzocht Batson de relatie tussen perspectiefnemen en het waarderen van een persoon in nood. Perspectiefnemen is een bekende voorloper van empathische bezorgdheid. In het eerste experiment waren zowel perspectiefnemen als waarderen variabelen en verhoogden elk onafhankelijk empathische bezorgdheid. In het tweede experiment was het waarderen van de persoon in nood de enige onafhankelijke variabele. Interessant genoeg verhoogde het waarderen van de andere persoon perspectiefnemen en verhoogde ook empathische bezorgdheid, wat op zijn beurt helpen bevorderde. We kunnen concluderen uit deze experimenten dat het waarderen van een persoon in nood een belangrijke, en grotendeels over het hoofd geziene, variabele en voorloper is van het voelen van empathie voor die persoon (16).
Empathie is een factor die individuen naar helpende beroepen trekt en een cruciale rol speelt bij het begrijpen van de nuances van de ervaringen van anderen. Empathie is een complexe vaardigheid die individuen in staat stelt de emotionele toestanden van anderen te begrijpen en te voelen, resulterend in medelevend gedrag. Empathie vereist cognitieve, emotionele, gedrags- en morele capaciteiten om het lijden van anderen te begrijpen en erop te reageren. Compassie is een tedere reactie op de waarneming van het lijden van een ander. Compassie kan niet bestaan zonder empathie, omdat ze deel uitmaken van dezelfde perceptie- en responscontinuüm dat menselijke wezens van observatie naar actie brengt.
Self-empathy is een veel verwaarloosd gebied en is noodzakelijk om ervoor te zorgen dat gezondheidswerkers de nodige middelen hebben om empathisch te blijven tegenover anderen. Mensen hebben complexe, gedeelde neurale circuits in motorische, sensorische en emotionele (limbische) gebieden van de hersenen om hen te helpen de ervaring van anderen te begrijpen, wat leidt tot helpend gedrag. Echter, wanneer emotioneel overbelast, overweldigd, misbruikt of uitgeput, neemt de capaciteit voor empathie af als gevolg van de mate van emotionele arbeid die is verricht. Het is cruciaal dat medische professionals en zorgverleners aan zelfzorg doen om gezonde niveaus van empathie te behouden.
Plato's eeuwenoude vraag, "Kan deugd worden onderwezen?", is er een om te overwegen op ons huidige kruispunt in de gezondheidszorg. Wanneer pas afgestudeerde artsen op hun afstudeerdag de Hippocratische eed afleggen, zweren ze ethische en medelevende zorg te bieden aan hun patiënten. Wat kan worden gedaan om ervoor te zorgen dat ze hun belofte zullen nakomen? Het begrip dat zelf-empathie noodzakelijk is om empathische zorg aan anderen te bieden, staat centraal in wellness-programma's die populair worden in medisch onderwijs. Ondernemingsbrede faculteitsontwikkelingsprogramma's die empathietraining omvatten, moeten een institutionele prioriteit worden om de vitaliteit van ons gezondheidssysteem te behouden en te vernieuwen.
Self-empathy en andere empathie leiden tot aanvulling en vernieuwing van een vitale menselijke capaciteit. Als we in de richting willen gaan van een empathischere samenleving en een mededogendere wereld, is het duidelijk dat werken aan het verbeteren van onze aangeboren vermogens om te empathiseren cruciaal is voor het versterken van individuele, gemeenschaps-, nationale en internationale banden. Zoals de Dalai Lama zo kernachtig zei: "Liefde en mededogen zijn noodzakelijkheden, geen luxe. Zonder hen kan de mensheid niet overleven" (17). Laten we het voorbeeld zijn in de gezondheidszorg dat de wereld kan volgen.
