Posttraumatische stressstoornis (PTSS) is een mentale aandoening die vaak wordt veroorzaakt door het meemaken van ingrijpende en traumatische gebeurtenissen. De gevolgen van PTSS kunnen verwoestend zijn voor het dagelijks leven van de betrokkenen, waardoor het belangrijk is om effectieve behandelingsmethoden te vinden. Traditionele therapieën, zoals cognitieve gedragstherapie (CGT) en EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing), worden al lange tijd gebruikt om PTSS te behandelen. Echter, in de laatste jaren is er steeds meer aandacht voor alternatieve behandelingsmethoden, waaronder het gebruik van psychedelica, in combinatie met psychologische begeleiding. In dit artikel onderzoeken we de rol van de psycholoog, de impact van PTSS, en de opkomst van psychedelica als potentieel hulpmiddel in de behandeling van deze aandoening.
Wat is PTSS?
PTSS is een psychische aandoening die kan ontstaan na het meemaken van een traumatische gebeurtenis. Dit kan variëren van een ernstig ongeluk tot een gewelddadige aanval of een natuurramp. De symptomen van PTSS kunnen zich op verschillende manieren manifesteren, zoals herbelevingen van het trauma (flashbacks), nachtmerries, verhoogde prikkelbaarheid, emotionele gevoelloosheid en vermijding van situaties die herinneren aan het trauma. Mensen met PTSS kunnen ook last hebben van angst, depressie en andere psychische klachten.
PTSS heeft grote invloed op het dagelijks functioneren van mensen. Het kan relaties verstoren, de werkprestaties beïnvloeden en het algemene welzijn verminderen. Het is daarom belangrijk om effectieve behandelingsopties te vinden die individuen kunnen helpen herstellen van de emotionele en psychologische impact van het trauma.
De rol van de psycholoog in de behandeling van PTSS
Psychologen spelen een cruciale rol bij het behandelen van PTSS. Traditioneel wordt PTSS behandeld met psychotherapeutische technieken, waarbij psychologen gebruik maken van evidence-based benaderingen om de symptomen te verminderen en de kwaliteit van leven van de patiënt te verbeteren.
Een van de meest gebruikte therapieën voor PTSS is cognitieve gedragstherapie (CGT). CGT helpt mensen om de negatieve gedachten en overtuigingen die verband houden met het trauma te identificeren en te veranderen. De therapeut werkt samen met de cliënt om de manier waarop ze naar hun trauma kijken te herstructureren, wat helpt om de symptomen te verminderen.
Een andere veelgebruikte therapie is EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing). Deze therapie is gericht op het verwerken van trauma door middel van oogbewegingen of andere vormen van bilaterale stimulatie, waarbij het brein wordt gestimuleerd om de traumatische herinneringen opnieuw te verwerken en te integreren in het geheugen.
Hoewel deze benaderingen effectief kunnen zijn voor veel mensen met PTSS, is het niet altijd voldoende voor iedereen. Sommige mensen ervaren aanhoudende symptomen, zelfs na jaren van therapie. Dit heeft geleid tot de zoektocht naar alternatieve behandelingen, waaronder het gebruik van psychedelica.
Psychedelica en de behandeling van PTSS
Psychedelica zijn stoffen die de waarneming, stemming en gedachten kunnen beïnvloeden. In de jaren '50 en '60 werden psychedelica, zoals LSD en psilocybine (de werkzame stof in paddo's), onderzocht als potentiële middelen voor psychotherapie. Na een periode van wetenschappelijke en maatschappelijke terughoudendheid, is er in de afgelopen jaren hernieuwde belangstelling voor het gebruik van psychedelica in de geestelijke gezondheidszorg.
Psychedelica, wanneer ze in gecontroleerde omgevingen worden gebruikt, zouden een diepgaande invloed kunnen hebben op de verwerking van trauma. Onderzoek naar de effectiviteit van psychedelica bij de behandeling van PTSS is in een stroomversnelling gekomen, met veelbelovende resultaten uit klinische studies.
Een van de bekendste psychedelica die wordt onderzocht voor de behandeling van PTSS is psilocybine, de werkzame stof in magische paddenstoelen. Studies hebben aangetoond dat psilocybine kan helpen bij het verlichten van symptomen van PTSS door de manier waarop het brein trauma verwerkt te veranderen. Dit kan leiden tot een diepere verwerking van de traumatische herinneringen en een verschuiving in de manier waarop mensen deze herinneringen en de bijbehorende emoties ervaren.
Daarnaast wordt MDMA (3,4-methyleendioxymethamfetamine), vaak in de volksmond "ecstasy" genoemd, steeds vaker onderzocht als een therapeutisch hulpmiddel voor PTSS. MDMA werkt door het verhogen van de niveaus van serotonine, dopamine en oxytocine in de hersenen, wat gevoelens van verbondenheid en veiligheid bevordert. Dit kan het makkelijker maken voor mensen om traumatische ervaringen te herbeleven in een veilige en gecontroleerde therapeutische setting, wat helpt om de verwerking van het trauma te vergemakkelijken.
Het potentieel van psychedelica in combinatie met psychotherapie
De sleutel tot het potentieel van psychedelica bij de behandeling van PTSS ligt in de combinatie van de stoffen met **psychotherapie**. Psychedelica kunnen de therapie ondersteunen door de geest van de cliënt tijdelijk te openen, waardoor diepe inzichten en emotionele doorbraken mogelijk worden. Wanneer deze ervaring wordt begeleid door een ervaren psycholoog die gespecialiseerd is in traumatherapie, kan het gebruik van psychedelica helpen om vastzittende trauma's te verwerken en de cliënt op een pad naar genezing te zetten.
Tijdens een sessie waarin psychedelica worden gebruikt, wordt de cliënt meestal in een veilige, gecontroleerde ruimte geplaatst, vaak met een therapeut aan zijn of haar zijde. De therapeut biedt ondersteuning, helpt bij het navigeren door moeilijke emoties en zorgt ervoor dat de cliënt zich veilig voelt. De psychedelische ervaring kan de cliënt in staat stellen om oude, vastzittende patronen los te laten en het trauma vanuit een nieuw perspectief te bekijken.
De wetenschap achter psychedelica en PTSS
Onderzoekers hebben aangetoond dat psychedelica een diepgaande invloed kunnen hebben op de hersenen. Ze beïnvloeden het **default mode network (DMN)**, een netwerk van hersengebieden dat geassocieerd wordt met zelfreflectie, zelfbewustzijn en het 'ego'. Bij mensen met PTSS kan het DMN overactief zijn, wat kan bijdragen aan de herbeleving van traumatische gebeurtenissen. Psychedelica kunnen dit netwerk temporiseren en het brein toestaan om op een nieuwe manier informatie te verwerken, wat mogelijk een genezingsproces bevordert.
Studies die psilocybine en MDMA gebruiken in combinatie met therapie voor PTSS hebben veelbelovende resultaten laten zien. De resultaten zijn vooral positief voor mensen die niet hebben gereageerd op traditionele behandelingen. De psychedelische ervaring kan helpen om de emotionele blokkades te doorbreken die het herstel belemmeren, waardoor de cliënt in staat is om het trauma op een dieper niveau te verwerken.
Wat Zijn Psychedelica?
Psychiaters, psychologen, medisch specialisten en hersenwetenschappers pleiten al jaren middels een manifest om te mogen werken met psychedelica, omdat deze middelen veel beter werken dan antidepressiva. De medische waarde van psychotrope stoffen wordt al sinds 1971 erkend. Volgens de preambule van het Verdrag inzake Psychotrope Stoffen mag de toegang niet onnodig worden beperkt. Ondanks dat de Staatscommissie MDMA bij het kabinet heeft aangedrongen om voortvarend te handelen om de therapeutische toepassing van MDMA mogelijk te maken, gebeurt er helemaal niets. Het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport heeft ervoor gekozen om psychotrope stoffen onder de Opiumwet te registreren met de toevoeging dat middelen van de Opiumwet volgens artikel 5 lid 2 voor eigen geneeskundig gebruik mogen worden toegepast. Terwijl dit juist aanleiding had moeten zijn om psychotrope stoffen onder de geneesmiddelenwet als generieke geneesmiddelen te registeren en dus beter beschikbaar te maken. Het principe dat "verboden middelen" wel voor eigen geneeskundig gebruik mogen worden toegepast wordt nogmaals bevestigd volgens de Richtlijn voor Strafvordering Opiumwet, harddrugs en volgens de Politie mag je maximaal 5 gram softdrugs per dag kopen.
Preambule van Verdrag inzake Psychotrope Stoffen: "Erkennend dat het gebruik van psychotrope stoffen voor medische en wetenschappelijke doeleinden onmisbaar is en dat hun beschikbaarheid voor dergelijke doeleinden niet onnodig beperkt mag worden,"
Geneesmiddelenwet: "Geneesmiddel: een substantie of een samenstel van substanties die bestemd is om te worden toegediend of aangewend voor dan wel op enigerlei wijze wordt gepresenteerd als zijnde geschikt voor: het genezen of voorkomen van een ziekte, gebrek, wond of pijn bij de mens,"
Volgens het RIVM-rapport Ranking of Drugs van 2009 dat in opdracht van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport is uitgevoerd scoren alcohol en tabak hoog op de schaal van schadelijkheid voor de volksgezondheid en zijn daarmee relatief schadelijker dan veel andere soorten drugs. Dit blijkt uit een nieuwe risico-evaluatie van het RIVM, waarin 19 genotmiddelen zijn gerangschikt naar hun schadelijke karakter. Heroïne en crack blijken samen met alcohol en tabak relatief het meest schadelijk te zijn. Paddo’s, LSD en khat scoren relatief laag op deze lijst. Het gebruik van cannabis en ecstasy valt in deze rangschikking op individueel niveau in de middencategorie, maar scoren vanwege de omvang van het gebruik hoger als je naar de schadelijkheid voor de gehele bevolking kijkt.
De rangschikking is bepaald op basis van de driedeling: hoe giftig is het middel (op korte en lange termijn), hoe verslavend is het, en wat is de maatschappelijke schade. Voorbeelden van de laatste factor zijn agressie, verkeersonveiligheid, arbeidsverzuim en zijn zowel op individueel niveau gemeten als op het niveau van de samenleving in zijn geheel. Bezien vanuit de gehele samenleving stijgt de schadelijkheid van deze middelen als ze veel worden gebruikt. De maatschappelijke schade gaat dan zwaarder wegen.
De evaluatie is uitgevoerd door een panel van 19 experts, die de schadelijkheid beoordeelden op basis van hun eigen wetenschappelijke expertise en de beschikbare literatuur over de middelen. Deze onderzoekswijze is in internationaal drie keer uitgevoerd en de bevindingen van deze onderzoeken komen overeen.
